Koreni:
Kenaz direktno znači “baklja,” i predstavlja Runu Znanja. OHG “chien” kao i OE “cen” označavaju parče drveta koje je odsečeno i zapaljeno na jednom kraju kao baklja. OICE “kynda” kao i moderno englesko “kindle” označavaju paljenje vatre. IE koren *kenk- je izvor reči kao što je “hunger” – glad; plamen proždire sve pred sobom. Takođe, OE “ken” znači “moći, znati” i predstavlja koren današnjeg engleskog “know” i “can.”
Alternativni načini izgovora:
OHG – kaunaz, kenaz, kano, kien
OE – cen, ken
ON – kaun, kauna, chaon
GO – kusma, chozma
Istorijski pogled i interpretacija:
Kod Kenaza su i koreni i istorijski pogled nemogući za razumevanje van konteksta interpretacije. Po svemu sudeći, u početku je Kenaz, kao Runa baklje – veštacki napravljenog plamena koga čovek nosi sa sobom da osvetli tamna mesta – označavala ZNANJE (koje čovek traži, sa bakljom u mraku, sa svećom nad knjigom, osvetljavajući mesta koja su do tada bila tamna).
Međutim, sa padom Rimskog Carstva i početkom prevlasti Crkve u onome što će sa pravom biti nazvano “mračnim dobom Evrope,” baklja znanja je bila ugašena; Crkva je “dala” sva objašnjenja, potraga za znanjem je bila veoma opasna i veoma retka stvar. Plemenski šamani, koji su ranije putovali od plemena do plemena i prenosili priče i novosti su uništeni; feudalni sistem je vezao ljude za zemlju, i proći će čitavi vekovi u kojima devedeset devet od sto ljudi nikada ne ode više od dvadeset kilometara daleko od svoje kuće u toku celog života.
Sa prestankom potrage za znanjem, sa uništenjem paganskih običaja koji su vatru smatrali svetom, i sa novom asocijacijom koju je donela Crkva (paklena vatra u kojoj se kažnjavaju grešnici), Runa Znanja postaje prvo izbegavana, da bi zatim bila demonizovana – povezana sa BOLEŠćU, tj. sa vatrom groznice koja izgara bolesnika. Ovo se može videti i kroz Runske pesme. Dok u najstarijoj, staroengleskoj, pesmi bledi, jasni plamen Rune Kenaz gori na okupljanjima prinčeva i mudrih ljudi, u kasnijim pesmama (ne zaboravite, prošlo je dva veka između OE i ON pesme, pa još dva veka između ON i OICE) ona postaje “ubistvena za decu,” i “dom patnje.”
Na sreću, od Renesanse do danas počinje povratak njenog originalnog značenja. Baklja znanja je ponovo zapaljena, i ljudi su se setili da plamen ima mnoge primene osim uništenja. Danas se u većini knjiga i interpretacija uzima da Kenaz označava znanje i potragu za znanjem, mada je kao ostatak iz mračnog doba i dalje preostala određena veza sa bolešću i groznicom koja bolest prati.
Asocijacije:
(akademsko) znanje, potraga za znanjem, učenje, inspiracija, bljesak saznanja, istraživanje, nauka, nova ideja, kreativnost. U pojedinim, veoma retkim, kontekstima: groznica, bolest.
**VAŽNO**: Iskreno preporučujem da se koncentrišete na početno (i sadašnje) značenje Rune, radije nego na njenu srednjovekovnu konotaciju. Pogledajte sve tri pesme, naravno, ali naučite i koristite u vežbama samo prvu (staroenglesku), pošto su druge dve potpuno prebačene na srednjovekovno značenje. Postoje druge Rune koje mnogo bolje pokrivaju značenje “bolesti” i sličnih problema, i treba ostaviti pravilnu interpretaciju njima.
Stara Engleska Runska Pesma
Cen byth ewicera gehwam
cuth on fyre
blac ond beorhtlic
byrneth oftust
∂ær hi æthelingas
inne restath
Cen is known to every living man
by its pale, bright flame,
it always burns
where princes sit within.
Kenaz je poznat svakom živom čoveku
po svom bledom, jasnom plamenu,
koji uvek gori
gde prinčevi sede na okupu.
Stara Nordijska Runska Pesma
Kaun er barna bolvan
bol gorver nân folvan.
Kaun is fatal to children,
death makes a corpse pale.
Kenaz je smrtonosan za decu,
smrt čini leš bledim.
Stara Islandska Runska Pesma
Kaun er barna böl
ok bardaga (för)
ok holdfua hus
flagella konungr
Kaun = fatal to children
and painful spot
and abode of mortification
flagella = ulcer.
Kenaz je smrtonosan za decu
i bolna tačka
i dom mučenja
flagella čir.
